WAT IS DE WKB EN WELKE VERANDERINGEN BRENGT DEZE MET ZICH MEE?

Werk je in de bouw of een bouw gerelateerde sector, dan heb je zeer waarschijnlijk al van de Wet Kwaliteitsborging Bouw (WKB) gehoord. De invoering van deze wet staat namelijk al een tijd op de planning en werd menigmaal uitgesteld. Naar het nu lijkt zal de wet ingaan per 1 januari 2024.

Kort omgeschreven is de WKB een wet die ervoor moet zorgen dat bouwbedrijven de kwaliteit van hun werk beter controleren. Op die manier moeten er minder gebreken bij nieuwbouw en verbouw ontstaan.

Het uitstel van de wet hangt samen met de aangepaste ingangsdatum van de Omgevingswet. Deze wet bundelt en moderniseert de wetten voor de leefomgeving en zorgt voor een samenhangende aanpak. Aangezien deze twee wetten aan elkaar gekoppeld zijn, was ook een uitstel van de WKB onvermijdelijk. Door de wetten uit te stellen wordt er meer tijd gecreëerd voor alle instanties om alle systemen juist te integreren.

WELKE VERANDERINGEN BRENGT DE WKB MET ZICH MEE?

Met de invoering van de wet zal er een strenger toezicht en een betere aansprakelijkheidsregeling zijn. De vijf belangrijkste veranderingen zijn daarmee als volgt:

1. Onafhankelijke controleurs, ook wel kwaliteitsborgers, controleren of een gebouw voldoet aan de wettelijke technische eisen. Dit gebeurt zowel tijdens het ontwerp als op de bouwplaats.
2. De aannemer is verantwoordelijk voor de gevolgen van alle gebreken in de bouw die hij zelf heeft veroorzaakt. De klant kan de aannemer dwingen om de fouten te repareren, ook als de klant ze pas later ontdekt.
3. De aannemer moet de klant laten weten of en hoe hij zich heeft verzekerd tegen faillissement en risico’s op schade en gebreken.
4. Nu kunnen klanten 5% van het bouwbedrag (aanneemsom) parkeren bij de notaris. Vervolgens gaat dit bedrag automatisch naar de aannemer als het gebouw klaar is. Dit gaat met het ingaan van de nieuwe wet anders. Dan keert de notaris het bedrag aan de aannemer uit wanneer de klant aangeeft dat alle gebreken zijn verholpen.
5. De gemeente kan de bouw stilleggen wanneer de kwaliteitsborger of de gemeente een probleem ziet.

We gaven net al aan dat de controle door een kwaliteitsborger zowel tijdens het ontwerp als op de bouwplaats gebeurt. Het is dus geen eenmalige handeling. De precieze controle kent vier momenten en gaat als volgt:

1. Kwaliteitscontrole direct bij het bouwplan: De kwaliteitscontroleur checkt het bouwplan op technische eisen, de gemeente verleent de vergunning voor de bouw, vervolgens checkt de kwaliteitscontroleur nogmaals het bouwplan op technische eisen.
2. Kwaliteitscontrole bij de start van de bouw: De kwaliteitscontroleur checkt de wapening en het storten van de fundering. De aannemer is verantwoordelijk voor de juiste uitvoering.
3. Kwaliteitscontrole tijdens de bouw: De kwaliteitscontroleur checkt onder andere de constructie van de muren, ventilatie, constructie van het balkon (indien aanwezig), isolatie, de constructie van de vloeren en of het gebouw energiezuinig is.
4. De oplevering – het dossier gaat naar de gemeente: Er wordt een laatste check uitgevoerd om te kijken of alles OK is. Vervolgens draagt de kwaliteitscontroleur het dossier over aan de gemeente. Hierop stemt de gemeente, bij volledige goedkeuring, in met ingebruikname.

VOOR WIE ZIJN DEZE VERANDERINGEN RELEVANT?

Om direct een kort antwoord te geven op de vraag voor die de nieuwe wet WKB relevant is; voor elke partij in het gehele bouwproces. De initiatiefnemer en de gemeente zullen door het gehele proces contact hebben, om zo aan de regels te kunnen voldoen. De aannemer en kwaliteitsborger zullen vervolgens tijdens de uitvoering het meeste in aanraking komen met de nieuwe wetten.

Kijken we naar een regulier bouwproces, dan zijn er grofweg vijf groepen te benoemen. Dit zijn de initiatiefnemer (degene die iets wil bouwen), adviseur / architect (maakt het ontwerp), aannemer, kwaliteitsborger en bevoegd gezag (de gemeente). Al deze groepen krijg te maken met de WKB (en de Omgevingswet).

Het eerste contact met de Omgevingswet is er al snel, namelijk nadat het ruimtelijk ontwerp is gemaakt. Hierna moet er namelijk een aanvraag voor een vergunning voor een omgevingsplanactiviteit worden ingediend. De gemeente toetst hierbij of er wordt voldaan aan de beoordelingsregels van het Besluit kwaliteit leefomgeving (BKL). Eventuele lokale risico’s en aandachtpunten worden kenbaar gemaakt. De stappen die hierop volgen zijn de voorbereiding voor de bouw. Hierbij komt ook de Kwaliteitsborging kijken, startend bij de initiatiefnemer en eindigend bij de kwaliteitsborger. Deze laatste beoordeeld het bouwplan en zorgt voor een vastgesteld bouwplan.

Voorafgaand aan de uitvoering dient de initiatiefnemer een bouwmelding te maken, die weer wordt beoordeeld door de gemeente. Vervolgens kan er, bij volledige goedkeuring, worden gestart met de bouw. Tijdens de bouw zijn er zowel vanuit de aannemer als de kwaliteitsborger en gemeente momenten voor kwaliteitscontroles. Is de bouw afgerond, dan kunnen de laatste stappen worden gezet. Bij deze gereed melding & oplevering komt de initiatiefnemer weer in beeld. Deze zorgt er samen met de gemeente voor dat er een laatste beoordeling plaatsvindt en dat het pand klaar is voor ingebruikname. Zie onderstaande afbeelding voor een duidelijk schematisch overzicht.

Bron: Rijksoverheid